Reumatoidni faktor

Pozitivni nalaz reumatoidnog faktora u krvi, nije sigurna potvrda bolesti.

Nerijetko pacijenti pogrešno interpretiraju pojedine laboratorijske pretrage, a najbolji primjer za to je reumatidni faktor, čiji pozitivni nalaz često poistovjećuju s reumatoidnim artritisom, jednom od najtežih reumatskih bolesti. Reumatoidni arritis najčešća je sistemska bolest vezivnog tkiva. Obilježava ga kronična upala s posljedičnom nepovratnim oštećenjem zglobova, ali i drugih organskih sustava. Učestalost u općoj populaciji iznosi oko 0.5 do 1%.

Dijagnoza reumatoidnog artritisa vrlo često nije laka, niti jednostavna. Ako imate otečene i bolne zglobove, koje prati jutarnja ukrućenost, umor, brzo zamaranje, gubitak apetita i pojačano znojenje, uputno je javiti se reumatologu ili fizijatru koji će na temelju detaljne anamneze, kliničkog pregleda, laboratorijskih nalaza i radiološke obrade definitivno isključiti ili potvrditi dijagnozu reumatoidnog artritisa.

Reumatoidni faktor – RF (slika 1.) je imunoglobulin (bjelančevina) čije se prisustvo u krvi utvrđuje posebnim laboratorijskim postupcima. Pozitivni nalaz reumatoidnog faktora nije jednoznačni dokaz za ovu bolest, jer ga ponekad nalazimo i kod potpuno zdravih ljudi. Štoviše to i nije tako rijetko, čak u 5 do 8 % zdrave populacije! Stoga, pozitivan nalaz latex-RF testa i/ili ,Waaler Rose testa nikako nema apsolutnu dijagnostičku vrijednost. Pozitivnim se smatra titar reumatoidnog faktora 1:64 i viši. Dodavanjem različitih razblaženja pacijentovog seruma (1:8, 1:16, 1:32, itd) određuje se najveće razblaženje koje još daje pozitivnu reakciju i tako zaključujemo o količini reumatoidnog faktora u krvi. Visina titra u pravilu odgovara i aktivnosti bolesti u datom trenutku.

RF nalazimo u oko 80 % bolesnika s reumatoidnim artritisom, i te bolesnike nazivamo seropozitivnima, dok one koji sigurno boluju od te bolesti, a reumatoidni faktor im nije nađen zovemo seronegativnim. Što se ostalih stanja i bolesti tiče, kod kojih RF može biti pozitivan, prije svega su to druge bolesti vezivnog tkiva (dermatomiozitis, sistemski lupus eritematodes, sklerodermija, itd), infekcijske i zloćudne bolesti, kronične bolesti jetre, sarkoidoza.

To potvrđuje da RF nema visoku specfičnost. Ponekad se nađe i u osoba starije dobi i kao što je već spomenuto u čak 5 do 10 % potpuno zdrave populacije, podjednako u muškaraca i žena.

Daleko precizniji nalaz za dokazivanje reumatoidnog artritisa su antitijela na ciklički citrulinski peptide – anti CCP (vidjeti sliku) , koja imaju visoku specifičnost za RA. Jedna od najvećih prednosti ovog nalaza je njihova prisutnost u krvi već u ranoj fazi bolesti. Prema nekim istraživanjima mogu čak i prethodiiti kliničkim simptomima.

U narednom napisu nešto više o kliničkoj slici, dijagnostici i liječenju reumatoidnog artritisa.

Piše : dr. Dražen Sačer, fizijatar

Tel. 048 625 033

E-mail : drazen. sacer1@kc.t-com.hr